مراقب باشیم اجرای امر به معروف و نهی از منکر به شکل شعاری بدل نشود

حجت الاسلام محمدعلی لیالی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: یکی از فلسفه های اساسی حیات و تفکر اسلامی که به نوعی نظارت همگانی را در بطن مطرح می کند اصل امر به معروف و نهی از منکر است.

وی گفت: نباید فراموش کنیم که اهداف بعثت، نزول قرآن، تعالیم شریعت معطوف به هدایت جامعه به سمت فضیلت اخلاقی و دوری از ناهنجاری هایی است که ظلمت وتاریکی را با خود به زندگی انسان می آورد.

وی ادامه داد: بر این اساس در بحث امر به معروف و نهی از منکر شاهد هدایت مجموعه جامعه و آحاد ملت و نظام های مختلف موجود در این اجتماع اعم از حوزه های خانوادگی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به سمت حقانیت و حقیقت هستیم و این مهم جز در سایه رصد و نظارت همگانی جامعه در زیر چتر اصل امر به معروف و نهی از منکر میسر نخواهد شد.



** امر به معروف و نهی از منکر، مهمترین ابزار اصلاح جامعه

سردبیر ماهنامه دانشجویی پرسمان با تاکید بر این نکته که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تدوین قانون اسلامی در اصل هشتم آن می خوانیم که همه آحاد جامعه در اصل امر به معروف و نهی از منکر نسبت به یکدیگر و نسبت به دولت دارای وظیفه ای همگانی هستند خاطرنشان کرد: در این امر قانونگذار انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر را وظیفه تمامی آحاد جامعه از مسلمان و غیرمسلمان و هر کس که در آن جامعه زیست می کند قرار داده است.

وی افزود: در بیان ساده تر می توان گفت که جامعه محتاج هدایت و اصلاح است و در این مسیر خطیر پدیده امر به معروف و نهی از منکر در حقیقت برداشتن گامی مهم و اساسی برای اصلاح دائمی جامعه، رفتارهای موجود در آن و اعمال افراد این اجتماع و به تبع آن حرکت آن نهاد اجتماعی به سمت تعالی و ترقی است.

این پژوهشگر مذهبی با بیان آنکه متاسفانه باید اعتراف کنیم این اصل مترقی به عنوان اصل نظارت همگانی به دلایل مختلف مورد غفلت قرار گرفته که از آن به اصل فراموش شده قانون اساسی تعبیر می کنیم یادآور شد: واقعیت تلخ آن است که اعتراف می کنیم همه ما در جامعه از دولت ها، نهادهای صنفی و مردمی و خود مردم به مسئولیت شرعی و قانون و عرفی نسبت به رعایت، اجرای صحیح و احیای امر به معروف و نهی از منکر آنچنانکه که شایسته و بایسته است عمل نکردیم.

وی افزود: تلخ تر آنکه عزم جدی در میان سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه و دیگر نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز و حتی نهادهای مردم نهاد نسبت به احیای این فریضه وجود ندارد.

این مدرس حوزه و دانشگاه تصریح کرد در این میان همه ما، رسانه ها و مطبوعات وهمچنین دلسوزان جامعه باید برای تحقق عینی و واقعی نظم الهی و عادلانه به عنوان یک مطالبه شرعی و عرفی و عقلی عزمی جدی داشته باشیم و در مسیر تحقق این اصل باید مواظب افراط و تفریط هایی که ممکن است در احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر به وقوع بپیوندد باشیم.



** عدم تبیین صحیح امر به معروف و نهی از منکر

به گفته حجت الاسلام لیالی، گرچه ستاد احیای امر به معروف از سال 72 تاکنون با فرمان رهبر  انقلاب تشکیل شد و ممکن است بیش از 20 سازمان و نهاد و مراکز تصمیم گیر نسبت به احیای این فریضه وجود داشته باشد اما تا به امروز به هر دلیلی این فریضه آنچنانکه که باید و شاید تدوین و تبیین نشده است و برخلاف تصور همه آحاد جامعه نسبت به این فریضه شرعی، چند و چون آن و نحوه اجرای آن آشنایی ندارند.

وی با تاکید بر این مساله که نباید فراموش کنیم جامعه ما دشمنان و رقیبانی دارد که مشغول گسترش نابهنجاری ها، رذیلت ها، مفاسد و منکراتی هستند و جامعه اسلامی و انقلابی ما را تهدید می کند، گفت: در حقیقت هدف این جریان های معاند با فرهنگ ایرانی و اسلامی نسل جوان و خانواده است. 

این نویسنده خاطرنشان کرد: دشمن ابزارهایی قوی دارد که برگرفته از فن آوری های جدید و مدرن رسانه ای است؛ در مقابل دلسوزانی که در این کشور و جامعه هستند باید در مقابله با دشمن و تهاجم های خصم از ابزارهای جدید استفاده کنند تا بتوانند با پذیرش دستاوردهای جدید چون رسانه های مختلف اعم از رادیو، تلویزیون، ماهواره، شبکه های اجتماعی و... اطلاع رسانی و آگاهی بخشی را در پیشانی فعالیت های خود قرار دهند تا بتوانیم به این واسطه وظیفه احیای امر به معروف و نهی از منکر را به شکل صحیح در جامعه تبیین کنیم.



** شروط آمر به معروف و ناهی از منکر

حجت الاسلام لیالی با بیان آنکه به دلیل عدم تبیین صحیح فریضه امر به معروف و نهی از منکر در میان افراد جامعه گاه با آسیب هایی در اجرای آن توسط برخی افراد رو برو می شویم ، گفت: در اجرای این فریضه شرعی باید مطمئن باشیم که هدف ما از اجرای امر به معروف و نهی از منکر به شکل استفاده شعاری بدل نشود چرا که گاهی شاهدیم اجرا و احیای این فریضه تبدیل به مطالبات جناحی و سیاسی و غیر فکری و غیر معرفتی در جامعه می شود.

وی با بیان آنکه فریضه امر به معروف و نهی از منکر اصلی است که قرآن می گوید از بزرگترین فرایض است و در آیات متعدد چون سوره آل عمران آیه های 104 و 110، سوره توبه آیه 71 ، و بسیاری از سوره های دیگر به شکل مستقیم و غیرمستقیم تصریح می کند که ای مسلمانان شما بهترین امتی هستید که دعوت شدید امر کنید و دعوت به خیر و نیکی و ناهی از منکر و پلیدی و زشتی باشید.

این پژوهشگر مذهبی در ادامه با تاکید براین مساله که در کنار این مسائل نباید فراموش کنیم که در خیل مومنان هستند افرادی که نسبت به دیگران ولایت دارند و در حقیقت اینها افرادی هستند که امر به معروف و نهی از منکر می کنند و همچنین با رجعت به قرآن می توانیم دریابیم که کسانی که تمکن پیدا کرده اند در زمین باید بتواتند اقامه نماز کنند و ذکات بپردازند و امر به معروف و نهی از منکر کنند.

وی با بیان آنکه قرآن شرط ایمان و رستگاری جامعه را امر به معروف می داند اظهار داشت: در ایام محرم بزرگترین وصیت امام حسین(ع) که در متن وصیتنامه ایشان است تلاش و رسالت شان برای احیای امر به معرف و نهی از منکر است و در حقیقت هدف از نهضت امام حسین و فرهنگ عاشورا برای بشریت در تمام زمان ها و عرصه ها احیای امر به معروف برای زندگی اجتماعی است.

حجت الاسلام لیالی با بیان آنکه محرم یعنی امر به معروف و نهی از منکر گفت: درست است که اجرای این فریضه واجب است اما کسی که می خواهد آمر به معروف و ناهی از منکر باشد دارای شرایطی است که همه بزرگان بر تفوق این شرایط صحه گذاشته اند.

وی ادامه داد: نخست آنکه آمر به معروف و ناهی از منکر باید «معروف» و «منکر» را بشناسد، دوم پیش از اقدام به انجام این فریضه باید احتمال تاثیر عمل بدهد یعنی آنکه با خود بسنجد که در این شرایط حرف من خریداری دارد و اثرگذار است یا نه اثر معکوس دارد و سوم آنکه زمانی دست به انجام امر به معروف و نهی از منکر بزنیم که مفسده وجود نداشته باشد و خود این امر فساد دیگری ایحاد نکند.

سردبیر ماهنامه دانشجویی پرسمان ادامه داد: گام چهارم آنکه در خود امر به معروف و نهی از منکر، آمر باید شیوه هایی را مراعات کند در حقیقت باید به دنبال ارشاد  و دلسوزی برای طرف مقابل از راه محبت و مودت و دوستی باشد و کاری کند طرف مقابل بداند معروف تشویق به ارزش ها و منکر دوری از پلشتی های جامعه است.

وی در برشمردن شرط پنجم گفت: آمر به معروف باید باید حواسش جمع باشد که ارزش و کرامت انسانی حفظ شود و به بهانه اجرای این فریضه شرعی به کسی توهین نشود ، شانیت و شخصیت و کرامت انسان ها لکه دار نشود و گام ششم آنکه آمر به معروف و ناهی از منکر کسی است که خودش عاشق معروف باشد و از منکران انزجار داشته باشد.

حجت الاسلام لیالی در برشمردن گام هفتم و پایانی آمر به معروف و ناهی از منکر گفت: امر به معروف و نهی از منکر عموما در مرحله تذکر لسانی است در غیر آن وظیفه آحاد مردم نیست؛ اگر جایی نیاز به انجام عملی است برای احیای این فریضه باید سراغ متولیانی برویم که در جامعه وجود دارند که آنها در حقیقت حاکمیت و نهادهای نظامی و اجتماعی است که از طرف حاکمیت وظیفه شان مبارزه با مفاسد است.

وی یادآور شد: طبیعتا فردی که قصد امر به معروف و نهی از منکر دارد باید وظیفه اش را بشناسد و در بحث عمل و فراتر رفتن از تذکر لسانی باید اتفاق را به نهادهای متولی اجرای این سنت گزارش کند تا خدای ناکرده انجام عملی بدون آگاهی وی جامعه را گرفتار ناهنجاری نکند.

فراهنگ**9266**1601**